Tarım ve gıda sektörü olarak son iki yıldır olağandışı bir dönemden geçmekteyiz. Pandemi, kuraklık ve iklim değişikliği, Rusya-Ukrayna savaşı gibi nedenler dolayısıyla ülkeler bu süreçte tarım ve gıdada özellikle kendi kendine yeterlilik bağlamında daha korumacı politikalar uygulamaya başladılar.

Birçok ülke gibi Türkiye de çeşitli ürünlerde ihracat yasağı getirdi. Bakliyat açısından incelendiğinde kırmızı mercimek, nohut ve kuru fasulye ihracatı yasaklandı. Kırmızı mercimekte Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında yapılan ihracata ise herhangi bir yasak getirilmedi.

Bu zor döneme karşın AKİB (Akdeniz İhracatçı Birlikleri) verilerine göre Türkiye'nin bakliyat ihracatı bir önceki yılın ilk altı aylık dönemine kıyasla miktar olarak yüzde 37 artarak 352 bin ton seviyesine ulaştı. Değer olarak incelendiğinde ise elde edilen ihracat geliri dünya fiyatlarında da görülen artış eğiliminin de etkisiyle yüzde 60 yükselerek 317 milyon dolar oldu.

İhracatın Yüzde 50’si Kırmızı Mercimek, Yüzde 45’i Kuru Bezelye

Ürün bazında analiz edildiğinde ve ihracata getirilen yasak da dikkate alındığında, ülkemiz bakliyat ihracatının yüzde 50’sini kırmızı mercimek oluşturmaktadır. DİR kapsamında başta Kanada olmak üzere Rusya, Avustralya ve Kazakistan gibi ülkelerden getirilen kırmızı mercimek işlenerek yeniden ihraç edilmektedir. Irak, Sudan, Almanya ve Mısır ihraç pazarımızın yüzde 70’ini oluşturmaktadır.

Ülkemizin 2022 yılı ilk altı aylık döneminde gerçekleştirdiği bakliyat ihracatının yüzde 45’ini ise kuru bezelye oluşturmaktadır. Dış ticarette sürekli arayış içinde olan firmalarımız, 2011 yılından bu yana kuru bezelye ticaretine yönelmeye başlamışlardır. Firmalarımız, ülkemizde sadece 6,7 bin ton olan kuru bezelyeyi yüzde 83’ü Rusya’dan olmak üzere Ukrayna, Kanada ve ABD gibi ülkelerden ithal ederek, işleyip yeniden yurt dışına ihraç etmektedirler. Irak başta olmak üzere Afganistan, Yemen, Togo ve Sri Lanka en önemli kuru bezelye ihraç pazarlarıdır.

Mersin’li Firmalar İhracatın yüzde 87’sini Gerçekleştirdi

Bakliyat ihracat rakamları illere göre değerlendirildiğinde ise Mersin’in bakliyat dış ticaretinin merkezi konumu açıkça ortaya çıkmaktadır. 2022 Yılı Ocak-Haziran döneminde gerçekleştirilen 352 bin tonluk ülkemiz bakliyat ihracatının yüzde 87’si Mersin’li firmalar tarafından yapılmıştır. Bu dönemde sadece bakliyatta elde edilen İhracat geliri ise kentimiz toplam ihracatının yüzde 18’ini oluşturmaktadır.

Tarım ve gıda sektörünün öneminin çok daha iyi anlaşıldığı bir dönemden geçmekteyiz. Böylesi dönemlerde ülkelerin korumacı politikalar uygulaması gayet doğaldır. Bakliyat ihracat yasağı da dikkate alındığında ülkemiz 2022 yılı ilk altı ayında oldukça güçlü bir performans sergilemiştir.

Sektör olarak en büyük arzumuz gen merkezi ülkemiz olan bakliyatta ithal ürünlerin öncesinde yerli mahsuller ile hem iç tüketimin karşılanması hem de mevcut ihraç pazarlarının korunarak yeni pazarlara ulaşılmasıdır.

Ö. Abdullah Özdemir

Mersin Ticaret Borsası

Yönetim Kurulu Başkanı